در گفت وگوی تفصیلی با كونفه تشریح شد
آبله میمونی چالشی نوپدید برای دنیا
کونفه: رییس مرکز تحقیقات بیماریهای نوپدید و بازپدید انستیتو پاستور ایران ضمن اشاره به «اعلام 8 وضعیت اضطراری بهداشتی با اهمیت بین المللی از طرف سازمان جهانی بهداشت و از سال 1388 تاکنون»، در عین حال با مروری بر تاریخچه بیماری آبله میمونی به عنوان چالشی نوپدید برای دنیا، وضعیت فعلی این بیماری و اقدامات پاستور برای مقابله با شیوع آنرا تشریح نمود.
دکتر احسان مصطفوی در گفت و گوی تفصیلی با ایسنا، با اشاره به اینکه «بیماری های نوپدید» "Emerging Infectious Disease” اشکال گوناگونی دارند، اظهار داشت: برخی از بیماریهای نوپدید برای نخستین بار گزارش می شوند؛ بطور مثال، کووید۱۹ یک بیماری نوپدید به حساب می آید؛ چونکه تا قبل از شیوع آن برای بشر ناشناخته بود و برای اطلاع از جنبه های مختلف اپیدمیولوژی، پیشگیری و درمان آن نیاز به گذشت زمان بود؛ البته همین ناشناخته بودن زمینه را برای بسط این دسته از بیماریها فراهم می آورد.
وی اظهار داشت: گاهی اوقات یک بیماری نوپدید برای سال ها در یک منطقه جغرافیایی خاص شایع و بومی است؛ اما شرایط انتقال آن به سایر نقاط وجود نداشته است. بطور مثال، بیماری هایی مانند «ابولا»، «زیکا» و «آبله ام» (آبله میمونی)، در مناطق محدودی از جهان برای سال ها و یا دهه ها در گردش بوده اند و در این بین، «آبله ام» در قاره آفریقا خصوصاً آفریقای مرکزی شایع بوده است.
این اپیدمیولوژیست درباره ی نوع دیگر بیماریهای نوپدید نیز به ایسنا توضیح داد: گاهی اوقات، بشر نسبت به یک بیماری آگاهی نسبی دارد اما به علت ایجاد تغییرات در عامل ایجادکننده آن بیماری، «راه های انتقال»، «تظاهرات بالینی» یا «شدت بیماری» تغییر می کند. در این رابطه، موضوع «مقاومت آنتی بیوتیکی» یا «کم شدن کارآیی واکسن های موجود» مطرح می شود که یکی از چالش های عصر حاضر است.
بیماری های بازپدید چیست؟ رییس مرکز تحقیقات بیماریهای نوپدید و بازپدید انستیتو پاستور ایران درباره ی بیماریهای بازپدید نیز اظهار داشت: بشر با اقدامات خود توانسته است گردش برخی بیماریها را محدود کند؛ اما تغییرات در جامعه جهانی، شرایط را برای گردش مجدد این بیماریها فراهم نموده است؛ بطور مثال طی سالهای اخیر با تغییرات آب وهوایی با بازپدیدی بیماری هایی مانند «مالاریا» مواجه هستیم.
وی افزود: یک بازپدیدی دیگر این روزها، در مورد بیماری فلج اطفال است. بااینکه گردش بیماری فلج اطفال در چند سال اخیر محدود به مناطق خاصی از جهان بوده، اما اینروزها شاهد گردش ویروس عامل فلج اطفال در منطقه «غزه» هستیم که موجب واکسیناسیون گسترده در این منطقه مقابل این بیماری شده است.
عوامل گسترش دهنده بیماریهای نوپدید و بازپدید مصطفوی در ادامه صحبت هایش با اشاره به اینکه نحوه ارتباط بشر نیز در دنیای امروز تغییر یافته است، اضافه کرد: باتوجه به گسترش ارتباطات جوامع انسانی، هر گونه گزارش از طغیان یک بیماری با قابلیت اپیدمی در یک نقطه از دنیا می تواند تهدیدی برای همه جامعه جهانی باشد. عواملی مانند تغییرات اقلیمی، جهانی سازی، سفرهای بین المللی، تغییرات در استفاده از زمین (فعالیت های انسانی مانند جنگل زدایی، کشاورزی و شهرنشینی می توانند زیستگاه های طبیعی را تغییر دهند و تماس بین انسان ها و حیوانات وحشی را افزایش دهند)، مقاومت دارویی، افزایش جمعیت و تراکم جمعیتی، شرایط ضعیف بهداشتی (فقدان دسترسی به خدمات بهداشتی، آب سالم و شرایط بهداشتی مناسب می تواند به گسترش بیماریها کمک کند)، تغذیه نامناسب (کمبود مواد غذایی و تغذیه نامناسب می تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند و افراد را مستعد مبتلاشدن به بیماریها کند)، رفتارهای اجتماعی و فرهنگی اشتباه (عادات رفتاری، اعتقادات فرهنگی و عدم آگاهی درباره ی بهداشت) و نقص در سیستم های بهداشتی به تنهایی یا بصورت ترکیبی می توانند خطر گسترش بیماریهای نوپدید و بازپدید را در دنیای امروز بالا برند.
منشاء حیوانی در ۷۰ درصد بیماریهای شایع نوپدید و بازدید رییس بخش اپیدمیولوژی و آمار زیستی انستیتو پاستور ایران با اشاره به اینکه بیماریهای نوپدید و بازپدید جزو جدایی ناپذیر از دنیای مدرن هستند، توضیح داد: با عنایت به شرایط دنیای امروز و گسترش بیماریهای نوپدید و بازپدید، انتظار می رود که بمنظور کنترل و پاسخ به این بیماریها در سطوح بین المللی و ملی برنامه ریزی مناسب صورت گیرد.
وی درباره ی منبع بیماریهای نوپدید و بازپدید نیز به ایسنا اظهار داشت: گفته می شود حدود ۷۰ درصد بیماریهای شایع در جمعیت انسانی خصوصاً بیماریهای نوپدید و بازپدید، منشاء حیوانی دارد.
شرط کنترل شیوع بیماریهای نوپدید مصطفوی در پاسخ به این پرسش که «تا چه میزان بشر می تواند نسبت به بیماریهای نوپدید و بازپدید پاسخ مناسب دهد؟» اظهار داشت: پاسخ مناسب جامعه امروز به بیماریهای نوپدید و بازپدید به عوامل مختلفی وابسته است که اهم آن وابسته به میزان پیشرفت علمی، همکاریهای بین المللی، زیرساخت های بهداشتی و آگاهی عمومی است. واقعیت آنست که انجام تحقیقات پیشرو در حوزه هایی نظیر ژنتیک، میکروبیولوژی و داروسازی می تواند به شناسایی سریع تر ویروس ها و باکتری ها و توسعه واکسن ها و درمان های جدید کمک نماید. از طرفی کشورهای با زیرساخت های بهداشتی مناسب، توانایی بیشتری در کنترل شیوع این دسته از بیماریها خواهند داشت. این مساله شامل دسترسی به مراقبت های بهداشتی، تجهیزات پزشکی و پرسنل آموزش دیده است. کشورها باید سیستم های پایش و ردیابی موارد مشکوک خودرا توسعه دهند تا بتوانند به شناسایی سریع و کنترل شیوع این بیماریها در هر نقطه از جهان کمک کنند.
ضرورت افزایش آگاهی عمومی درباره ی رفتارهای صحیح بهداشتی وی افزود: موضوعی که در این بین باید مدنظر قرار گیرد توجه به افزایش آگاهی عمومی درباره ی پیش گیری از بیماریها و رفتارهای بهداشتی صحیح است که نقش مهمی در پایین آوردن شیوع بیماریها ایفا می کند. باید توجه داشته باشیم که شیوع بیماریها به طور معمول مرزها را نمی شناسد و همکاری بین کشورها برای تبادل اطلاعات، منابع و تجارب می تواند به کنترل بهتر بیماریهای عفونی کمک نماید. موضوع دیگری که باید در این رابطه مورد توجه قرار گیرد، سرمایه گذاری خاص در مراکز تحقیقاتی و لابراتوار ها برای مطالعه بیماریهای نوپدید و بازپدید است. با این وجود، چالش هایی نظیر نابرابری های اجتماعی ممکنست بر توانایی بشر در پاسخ به این بیماریها تأثیر بگذارد. بنابراین، پاسخ مناسب به این بیماریها نیازمند یک رویکرد جامع و چندجانبه است.
۸ وضعیت اضطراری بهداشت عمومی از سال ۱۳۸۸ تاکنون این متخصص درباره ی «شرایط اضطراری بهداشتی با اهمیت بین المللی» نیز بیان کرد: وضعیت های اضطراری بهداشتی با اهمیت بین المللی "Public Health Emergencies of International Concern" به وضعیتی اطلاق می شود که به علت شیوع یک بیماری یا مشکل بهداشتی، تهدیدی جدی برای سلامت عمومی در سطح جهانی باشند و نیاز به اقدام فوری و هماهنگ بین المللی وجود داشته باشد. این وضعیت ها توسط سازمان جهانی بهداشت اعلام می شود و نیاز به همکاری بین المللی برای کنترل و مدیریت آنها است.
در همین زمینه ببینید:
ویدیو/ وضعیت اضطراری بهداشتی در جهان؛ آبله میمونی «کلاد 1b» چیست؟
وی در این زمینه اضافه کرد: کمیته ای در سازمان جهانی بهداشت با بررسی شرایط نسبت به اعلام شرایط اضطراری اقدام می کند. اگر این کمیته به این نتیجه برسد که یک بیماری می تواند جامعه جهانی را تحت تاثیر قرار دهد از کشورها می خواهد پاسخ سریع به آن تهدید نشان دهند.
مصطفوی اظهار داشت: وضعیت های اضطراری بهداشتی با اهمیت بین المللی یک بیانیه رسمی است که متعاقب اعلام آن، کشورهای عضو سازمان بهداشت جهانی وظیفه دارند تمامی امکانات و نیروهای خویش را در حوزه اداره و پیش گیری از ادامه بحران به کار گیرند. شرایط اضطراری بهداشتی با اهمیت بین المللی در صورتی اعلام می شود که تهدید جدی برای سلامت عمومی در سطح جهانی باشد، پتانسیل انتقال بین المللی را داشته باشد و نیاز به اقدام فوری و هماهنگ بین المللی برای کنترل وضعیت وجود داشته باشد.
رییس بخش اپیدمیولوژی و آمار زیستی انستیتو پاستور ایران اضافه کرد: اولین بیانیه وضعیت اضطراری بهداشتی بین المللی هنگام همه گیری جهانی آنفلوانزای خوکی در سال ۱۳۸۸ اعلام گردید. دومین بیانیه به هنگام بازگشت مجدد بیماری فلج اطفال در اردیبهشت سال ۱۳۹۳ اعلام گردید. سومین بیانیه در شهریور سال ۱۳۹۳ و به هنگام همه گیری بیماری ویروسی ابولا در غرب آفریقا اعلام گردید. بعد از شیوع ویروس زیکا در آمریکای جنوبی در سال ۲۰۱۶، سازمان بهداشت جهانی برای چهارمین بار اعلام وضعیت اضطراری بهداشت عمومی داشت. پنجمین بار در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۹ بعد از افزایش سریع آمار تلفات بیماری ابولا در سرتاسر جهان، سازمان جهانی بهداشت باردیگر برای این بیماری اعلام وضعیت اضطراری کرد. برای ششمین بار در تاریخ ۱۰ بهمن ۱۳۹۸ به علت شیوع کرونا اعلام وضعیت اضطراری شد. هفتمین اعلام وضعیت اضطراری مربوط به آبله ام (میمونی) بود که در سال ۱۴۰۱ اعلام و در سال ۱۴۰۲ به پایان رسید. هشتمین و آخرین مورد اعلام وضعیت اضطراری متعاقب اپیدمی اخیر آبله ام (میمونی) در کنگو و چند کشور آفریقایی اعلام گردید.
مصطفوی اظهار داشت: وضعیت های اضطراری بهداشت عمومی با اهمیت بین المللی در بروزرسانی مقررات بهداشتی بین المللی در سال ۲۰۰۵ به قوانین بین المللی بهداشتی "International Health Regulations" افزوده شد. این قوانین بین المللی یک توافق نامه جهانی است که توسط سازمان بهداشت جهانی تدوین شده و هدف آن بهبود پاسخ به تهدیدات بهداشتی جهانی و مدیریت شیوع بیماریها است. این مقررات را ۱۹۶ کشور و همچون جمهوری اسلامی ایران پذیرفته اند. اهداف اصلی مقررات بهداشتی بین المللی، پیشگیری و کنترل شیوع بیماریها، کمک به گزارش دهی بهتر و تبادل اطلاعات، تقویت زیرساخت های بهداشتی، افزایش همکاری بین المللی و توسعه توانمندی های محلی برای شناسایی، ارزیابی و پاسخ به تهدیدات بهداشتی است.
نگاهی به تاریخچه بیماری آبله میمونی مصطفوی ضمن اشاره به اعلام وضعیت اضطرای بهداشتی اخیر در مورد آبله ام (میمونی) اظهار داشت: این بیماری عمدتا در مناطق جنگلی آفریقا مشاهده می شود و به علت شباهت هایش با آبله، به این نام نام گذاری شده است. آبله میمونی برای نخستین بار در سال ۱۹۵۸ در میمون در دانمارک شناسایی شد. اما نخستین موارد انسانی در سال ۱۹۷۰ در جمهوری دموکراتیک کنگو گزارش شد. بعد از شناسایی اولیه، موارد دیگری از آبله میمونی در کشورهای آفریقایی خصوصاً در کنگو، نیجریه و گینه مشاهده شده است. این بیماری به طور معمول در مناطق دورافتاده و جنگلی شیوع دارد و به ندرت در خارج از آفریقا گزارش شده بوده است. در سال ۲۰۰۳، نخستین شیوع آبله میمونی در ایالات متحده آمریکا گزارش شد. این شیوع به علت واردات حیوانات وحشی از آفریقا رخ داد. بعد از آن در سال ۲۰۲۲، موارد غیرمعمولی از آبله میمونی در کشورهای مختلف جهان، همچون اروپا و آمریکا، گزارش شد. این شیوع به سرعت توجه جامعه جهانی را جلب کرد و سازمان بهداشت جهانی اعلام وضعیت اضطراری بهداشتی با اهمیت بین المللی نمود. بدین سان بود که در سال ۲۰۲۲، هزاران مورد در کشورهای مختلف همچون بریتانیا، اسپانیا، پرتغال و ایالات متحده آمریکا ثبت گردید.
تفاوت آبله میمونی کلاد ۱ و ۲ استاد اپیدمیولوژی انستیتو پاستور ایران اظهار داشت: ویروس آبله میمونی دسته یا کلاد ۱b، که هم اکنون موجب اعلام وضعیت اضطراری بهداشتی با اهمیت بین المللی شده است، موجب بیماری شدیدتری نسبت به ویروس آبله میمونی دسته یا کلاد ۲ می شود که در سال ۲۰۲۲ در سطح جهان گسترش یافت.
مصطفوی با اشاره به اینکه فرم جدید این بیماری نسبت به فرم قبلی آن متفاوت می باشد، توضیح داد: سرعت گسترش، سرعت انتقال و میزان مرگ ومیر بیماری آبله میمونی ۱b نسبت به کلاد نوع ۲ بیشتر است.
این متخصص اپیدمیولوژی اظهار داشت: شیوع های اخیر این بیماری در کنگو، کشوری که ویروس برای نخستین بار در سال ۱۹۷۰ در آن کشور در انسان شناسایی شد، نگرانی های جدیدی را برانگیخته است.
وی با اشاره به اینکه بالاتر از ۱۰۰ هزار مورد تایید شده مبتلاشدن به آبله ام از زمان شروع شیوع جهانی آن در سال ۲۰۲۲ به سازمان جهانی بهداشت گزارش شده است، با اشاره به افزایش بی سابقه موارد مبتلاشدن به این بیماری در آفریقا اظهار داشت: حالا انتقال در جمهوری دموکراتیک کنگو با ۹۰ درصد موارد گزارش شده در سال ۲۰۲۴ متمرکز شده است. بر اساس گزارش های رسمی امسال، در حدود ۱۴ هزار مورد مشکوک و تأیید شده آبله ام و بالاتر از ۴۵۰ مورد مرگ ناشی از آن ثبت شده است که خردسالان کمتر از ۱۵ سال ۶۸ درصد موارد مبتلاشدن و ۸۵ درصد مرگ ومیرها را می سازند.
شیوع محدود آبله میمونی جدید در خارج از قاره آفریقا مصطفوی اظهار داشت: بررسی ها بیان کننده این است که شیوع آبله میمونی نوع جدید در خارج از قاره آفریقا بسیار محدود بوده؛ به نحوی که ابتلای یک نفر در سوئد و یک نفر در تایلند گزارش شده است. همین طور ابتلای دو نفر در پاکستان گزارش شده اما اطلاعات زیادی درباره ی این که بیماری آنها از چه نوع آبله میمونی است در دسترس نیست.
راه های انتقال آبله میمونی جدید این اپیدمیولوژیست درباره ی راه های انتقال بیماری آبله میمونی جدید بیان کرد: انتقال آبله میمونی کلاد۲ (که در سال ۲۰۰۲ مشکل بهداشتی بین المللی ایجاد کرد) در بین همجنس گرایان زیاد بود، اما در آبله میمونی جدید (کلاد ۱b) علاوه بر انتقال این بیماری در رابطه جنسی افراد غیرهمجنس، این بیماری بوسیله تماس نزدیک پوستی یا تنفسی هم به فرد دیگر منتقل می شود. تماس با اشیای آلوده نیز می تواند سبب انتقال بیماری شود. اجتناب از تماس با حیوانات وحشی، حفظ بهداشت فردی همچون شستشوی دست ها با آب و صابون، استفاده از وسایل محافظت شخصی همچون ماسک و دستکش هنگام تماس با حیوانات مشکوک به آلودگی و واکسیناسیون اقداماتی هستند که برای پیش گیری از مبتلاشدن به این عفونت در مناطق آلوده و درگیر سفارش می شوند.
و اما واکسن آبله میمونی رییس مرکز تحقیقات بیماریهای نوپدید و بازپدید انستیتو پاستور ایران درباره ی واکسن بیماری آبله میمونی نیز توضیح داد: سازمان بهداشت جهانی دو واکسن را برای آبله میمونی تایید کرده اما واکسن های در دسترس محدود هستند و منابع مالی برای تامین واکسن باید تامین شود؛ بدین سبب به علت این که کشورهای کم برخوردار درگیر آبله میمونی هستند برای تهیه واکسن نیازمند کمک خارجی هستند.
این اپیدمیولوژیست اظهار داشت: کشورهای آفریقایی درگیر شیوع آبله ام هم اکنون، بر خلاف کشورهای غربی به ذخایر واکسن و داروهای ضد ویروسی که به انتها دادن شیوع بین المللی سال ۲۰۲۲ یاری رساند، دسترسی ندارند؛ ولی برنامه ریزی ها برای پاسخ به این اضطرار بهداشتی توسط سازمان های بین المللی درحال دنبال است.
شیوع آبله میمونی را می توان متوقف کرد؛ اما... رییس بخش اپیدمیولوژی انستیتو پاستور ایران اظهار داشت: شیوع فعلی آبله ام را می توان کنترل و متوقف کرد اما انجام این کار مستلزم اقدام هماهنگ بین آژانس های بین المللی و شرکای ملی و محلی، مردم، پژوهشگران و تولیدکنندگان واکسن و داروها است.
اهمیت رصد مرزها و پایش بیماری رئیس مرکز تحقیقات بیماریهای نوپدید و بازپدید انستیتوپاستور همین طور با تأکید بر اهمیت پایش این بیماری در کشور، اظهار داشت: رصد مرزها به جهت پایش ورود این بیماری به کشور اهمیت دارد؛ بر همین مبنا پایش افرادی که از مناطق آلوده وارد کشور می شوند در دستور کار سیستم بهداشتی کشور است. علاوه بر رصد و پایش مرزها باید آموزش لازم درباب چگونگی مواجهه با این بیماری به پزشکان و سیستم بهداشتی و درمانی کشور داده شود.
اقدامات انستیتوپاستور برای مقابله با اضطرار آبله میمونی رییس مرکز تحقیقات بیماریهای نوپدید و بازپدید انستیتو پاستور ایران در بخش پایانی صحبت هایش به ایسنا اظهار داشت: همکاران ما در بالاتر از ۱۰۰ سال قبل در کنترل اپیدمی های بیماریهای واگیردار مختلفی نظیر آبله، آنفلوانزا، طاعون، وبا، مالاریا، سل و... و. نقش مهمی داشته اند و اینبار نیز پژوهشگران و همکاران ما در انستیتو پاستور ایران در کنار سایر ارکان سیستم بهداشتی درمانی در تلاش هستند تا این اضطرار بهداشتی بین المللی برای کشور چالش و مشکل جدی بهداشتی ایجاد نکند.
منبع: كونفه
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب