انواع سنگ کلیه و درمان های تغذیه ای آن
کونفه: تشکیل سنگ های کلیوی مشکلی جهانی است که به هیچ گروه نژادی، جغرافیایی و فرهنگی منحصر نمی شود و سومین بیماری شایع دستگاه ادراری بشمار می رود.
به گزارش کونفه به نقل از ایسنا، سنگ کلیه از شایع ترین بیماری های دستگاه ادراری است و تشکیل سنگ های کلیوی، مشکلی جهانی است که به هیچ گروه نژادی، جغرافیایی و فرهنگی منحصر نمی شود و سومین بیماری شایع دستگاه اداری شمرده می شود. بروز سنگ کلیه در ۳۰ سال قبل بطور شایان توجهی بالا رفته و احتمال می رود این مساله به علت تغییرات محیطی مانند تغییر عادات غذایی باشد.
بیماری سنگ کلیه با شیوع بالا و افزایش تدریجی بروز در هر دو جنس در سرتاسر جهان مشخص می شود که بیشتر با بیماریهای مختلف مانند بیماری قلبی عروقی و کلسیفیکاسیون های عروقی، شاخص توده بدنی بالاتر، دیابت، سندرم متابولیک و خطر بالاتر برای پیشرفت بیماری مزمن کلیه ارتباط دارد.
علایم و عوارض سنگ کلیه می تواند برمبنای محل و اندازه سنگ متفاوت باشد. سنگ های کلیوی ممکنست سبب انسداد شدید در مجاری ادراری و پدید آمدن عوارضی چون هیدرونفروز شدید، لطمه بافت کلیه و افزایش ریسک عفونت شوند. سنگ کلیه بصورت درد حاد پهلو یا شکم همراه با حالت تهوع و استفراغ ظاهر می شود. خون در ادرار در ۹۰ درصد موارد وجود دارد، اما عدم وجود آن، سنگ کلیه را رد نمی کند. سنگ های کلیه بسیار عودکننده هستند. سنگ های ادراری علاوه بر ایجاد دردهای شدید و انسداد در حین عبور سنگ، ممکنست منجر به نارسایی کلیه شوند.
انواع سنگ کلیه
از نظر بالینی، شناسایی نوع سنگ اهمیت دارد؛ چونکه بر طبق آن، پیش آگهی و انتخاب رژیم پیشگیری ایده آل شکل می گیرد. سنگ های کلیه شامل «کلسیم اگزالات»، «کلسیم فسفات»، «اسید اوریکی»، «استراویتی» و «سیستینی» می شوند. ۸۰ درصد سنگ های کلیه از جنس کلسیمی هستند که شایع ترین آنها اگزالات کلسیم است. همین طور سنگ های غیرکلسیمی نیز ۱۵ تا ۲۰ درصد دیگر سنگ های کلیوی را به خود اختصاص می دهند که به ترتیب شامل سنگ های «اسیداوریک» به میزان ۸ درصد، «استرووایت» به میزان یک درصد و «سیستین» نیز کمتر از یک درصد است.
بنابر اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، سنگ های «کلسیم اگزالاتی» زمانی تشکیل می شوند که دفع اگزالات بوسیله ادرار بالا رفته و در ادرار به کلسیم متصل شده و «کمپلکس اگزالات کلسیم» را ایجاد می کند. به علت این که حلالیت اگزالات کلسیم، نسبت به اگزالات بسیار کمتر است امکان رسوب آن و تشکیل سنگ کلیه فراهم خواهد شد. سفارش پزشکی در این مورد محدود کردن غذاهایی است که حاوی اگزالات بالا باشند. بعلاوه مصرف لبنیات می تواند به کاهش جذب اگزالات کمک کند؛ برای اینکه کلسیم غذایی با گزالات در روده به فرم اگزالات کلسیم در آمده که قابل جذب نبوده و بوسیله مدفوع دفع می شود.
درمان های تغذیه ای سنگ کلیه
خیلی از شواهد قانع کننده، نقش مهم رژیم غذایی در بیماری سنگ را نشان داده اند. بنابراین، سابقه غذایی باید شامل اطلاعات مربوط به عادات معمول رژیم غذایی (وعده های غذایی و میان وعده ها)، مصرف کلسیم، مصرف غذاهای پر اگزالات (اسفناج، ریواس، سیب زمینی) و میزان مصرف مایعات مانند مقدار نوشیدنی خاص که بطور معمول مصرف می شود، را شامل می شود.
مصرف زیاد سدیم موجب افزایش دفع کلسیم بوسیله ادرار می شود. رژیم های غذایی با اگزالات بالا، دوز زیاد مکمل های ویتامین C (بیش از ۱۰۰۰ میلی گرم در روز) سطح اگزالات ادرار را زیاد می کند. رژیم های غذایی با پروتئین بالا می توانند کلسیم ادرار را بالا برند، همین طور PH ادرار را کاهش دهند و همین طور سطح اسید اوریک ادرار را بالا برند. بدین سبب رژیم های غذایی با پروتئین بالا می تواند خطرات سنگ های کلسیم اگزالاتی و سنگ اسید اوریک را افزایش دهد.
درمان های تغذیه ای برای سنگ کلیه شامل مداخلات غذایی با هدف کاهش خطر تشکیل سنگ و عود است که می تواند شامل مصرف مایعات، دریافت کلسیم رژیمی، کاهش دریافت اگزالات، تعادل پروتئین و کربوهیدرات، مصرف میوه و سبزیجات و تعادل پروتئین و کربوهیدرات شود.
مصرف مایعات، هیدراتاسیون کافی برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه بسیار اهمیت دارد. نوشیدن آب زیاد به رقیق شدن غلظت مواد معدنی در ادرار کمک کرده و احتمال تشکیل سنگ را می کاهد.
دریافت کلسیم رژیمی و میزان مصرف کلسیم مهم است؛ چونکه می تواند به کاهش خطر سنگ های اگزالات کلسیم کمک نماید. مصرف غذاهای پرکلسیم می تواند به کاهش سطح اگزالات در رژیم غذایی کمک نماید.
کاهش دریافت اگزالات برای جلوگیری از سنگ های اگزالات کلسیم ضرورت دارد. این را می توان با پرهیز از غذاهای غنی از اگزالات مانند اسفناج و ریواس کاهش عوامل ناشی از تغذیه را رقم زد.
تعادل پروتئین و کربوهیدرات؛ حفظ تعادل پروتئین و کربوهیدرات ها می تواند به کاهش خطر تشکیل سنگ کمک نماید. مصرف بیش از اندازه غذاهای غنی از پروتئین می تواند خطر مبتلاشدن به سنگ های اگزالات کلسیمی را افزایش دهد.
مصرف میوه و سبزیجات؛ افزایش مصرف میوه ها و سبزیجات می تواند به کاهش خطر مبتلاشدن به سنگ کلیه کمک نماید. رژیم غذایی سرشار از میوه ها و سبزیجات می تواند به حفظ سلامت دستگاه ادراری و کاهش خطر تشکیل سنگ کمک نماید.
دریافت فیتوکمیکال ها؛ تعدادی از فیتوکمیکال ها مانند فلاونوئیدها، پلی ساکاریدها و ساپونین ها دارای خواص ضد سنگ کلیه هستند که می تواند به پیشگیری و درمان سنگ کلیه کمک نماید.
مکمل های تغذیه ای
میزان و دفعات مصرف مکمل های ویتامین و موادمعدنی باید به دقت ارزیابی شود. مطالعات در مورد نقش احتمالی ویتامین ها در تشکیل سنگ کلیه عمدتا بر روی ویتامین D متمرکز شده است. داده های حاصل از مطالعات مربوط به پیشگیری اولیه از سنگ کلیه نشان میدهد که اجتناب از مصرف رژیم غذایی کم کلسیم خطر مبتلاشدن به سنگ های کلیه کلسیمی را زیاد می کند برای اینکه مصرف کافی کلسیم جذب اگزالات از روده و غلظت آن در ادرار را کم می کند. در مورد مولکول های ویتامین D، ویتامین D فعال در افراد دچار سنگ کلیه بیش از افراد بدون سابقه سنگ کلیه است و سطح سرمی ۲۵ هیدروکسی کوله کلسیفرول بطور کلی در تشکیل سنگ کلیه با هیپرکلسیوری بالاتر است. ارتباط بین مکمل های غذایی ویتامین D و خطر تشکیل سنگ هم اکنون بطور کامل شناخته نشده است. در نتیجه، اندازه گیری دفع کلسیم ادرار قبل و پس از ویتامین D، یا بدون مکمل کلسیم، برای مدیریت خطر تشکیل سنگ کلیه کلسیم سفارش می شود.
سایر ویتامین های مورد بحث در حوزه بیماری سنگ کلیه، ویتامین C و B۶ هستند؛ برای اینکه هر دو در متابولیسم اگزالات نقش دارند. نتایج کلی مطالعات نشان داده که مصرف زیاد ویتامین C می تواند یک عامل خطر برای سنگ کلیه در مردان باشد، در صورتیکه مصرف زیاد ویتامین B۶ در رژیم غذایی به نظر می رسد اثر محافظتی دارد اما فقط در زنان. خیلی از مطالعات نشان دادند که اسید اسکوربیک خطر سنگ های اگزالات کلسیمی را زیاد می کند، برای اینکه مستقیماً به اگزالات متابولیزه می شود و در نهایت بوسیله ادرار دفع می شود.
در حقیقت، مکمل ویتامین C منجر به افزایش سطح اگزالات ادراری می شود، بدین سبب اسید اسکوربیک یک عامل خطر برای افرادی است که مستعد تولید سنگ کلیه هستند. شواهد نشان داد که دریافت کل ویتامین C بالاتر از ۱۰۰۰ میلی گرم در روز با ۴۱ درصد با افزایش ریسک ایجاد نخستین سنگ کلیه همراه بوده است.
علاوه بر این چندین محصول گیاهی رژیمی برای پیشگیری و مدیریت بیماری سنگ کلیه استفاده می شود، اما شواهدی در مورد اثربخشی آنها هنوز وجود ندارد. زغال اخته یک عنصر محبوب در مکمل های غذایی است و بطور معمول در پیش گیری از عفونت های دستگاه ادراری استفاده می شود. مطالعات بالینی روی انسان نتایج متناقضی را در مورد مکمل زغال اخته و نقش آن در تشکیل سنگ کلیه گزارش کرده است.
منبع: كونفه
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب