اعضای شورای حكام مركز میراث ناملموس تاكید كردند
کشورهای دیگر نمی توانند مفاخر ایران را به نام خود ثبت کنند
به گزارش کونفه، ثبت مشاهیر و مفاخر و میراث فرهنگی ناملموس ایران به نام کشورهای دیگر، معمولاً حساسیت و اعتراض افکار عمومی را برمی انگیزد و گاه چنین تعبیر می شود که داشته های فرهنگی ایران به انحصار و تصاحب کشورهای دیگر درآمده است. با این حال، اعضای شورای حکام مرکز میراث ناملموس تاکید می کنند در اینباره «سوءتفاهم» شده و طبق ضوابط کنوانسیون ۲۰۰۳ محافظت از میراث ناملموس یونسکو، هیچ شخصیتی به نام یک کشور ثبت نمی گردد. مثلاً اینطور نیست که «ابن سینا» را ازبکستان به نام خود ثبت کند، چون شخصیت ها قابل ثبت نیستند.
به گزارش کونفه به نقل از ایسنا، علی حاجی لاری ـ دیپلمات و عضو متخصص شورای حکام مرکز میراث ناملموس تهران ـ در کارگاه آموزشی گزارشگری در حوزه میراث فرهنگی ناملموس با تأکید بر این که حفظ میراث ناملموس به ابراز وجود جوامع محلی کمک می نماید و به ارتقاء صلح و پایداری جوامع منجر می شود و سبب هم زیستی مسالمت آمیز خواهد شد، اظهار داشت: برخی نگران هستند که میراث ایران به نام کشورهای دیگر ثبت گردد، این جریان سوءتفاهمی را ایجاد کرده است و این برداشت می شود که وقتی کشوری عنصری را به نام خود ثبت می کند، یعنی آن عنصر به مالکیت آن کشور درآمده است، اما بعنوان کارشناس تاکید می کنم «کنوانسیون ۲۰۰۳» (حفاظت از میراث ناملموس) اصلا بحث مالکیت یک عنصر را برای یک کشور و یا گروه خاص ندارد. این خیلی نکته مهمی است که این سوءتفاهم را از خود دور نماییم.
او اشاره کرد: در حقیقت، ثبت هرگونه عنصر به مفهوم شناسایی میراث ناملموس و حفظ آن است که شاید به کل جهان تعلق داشته باشد و ثبت آن از جانب این کنوانسیون، به منزله تأیید مالکیت آن کشور نیست و در واقع ثبت، آن کشور را به حفظ و ترویج آن میراث در قالب قوانین ملی خود موظف می کند.
حاجی لاری بیان کرد: ثبت میراث ناملموس در برقراری و استمرار صلح میان کشورها نقش مهمی ایفا می کند. ثبت نوروز یک مثال بارز در این زمینه است. نوروز خاستگاه ایرانی دارد، ولی ثبت آن در یونسکو نه تنها تاکیدی بر اینست که این عنصر ماهیت فراملی دارد، بلکه ابزاری است که قدرت میراث ناملموس را نشان میدهد. هرچند ایران نقش زیادی در ثبت جهانی نوروز داشته است، اما در مجموع ۱۲ کشور عضو پرونده نوروز هستند و در مناطق گسترده تری جشن گرفته می شود. ثبت نوروز احترام متقابل بین کشورها را ارتقا می دهد و به گسترش صلح و ارتقای همکاری ها و گفت وگوهایی فرهنگی بین المللی منجر می شود. به جز نوروز، مثال های زیادی در بین میراث ناملموس ثبت شده در یونسکو وجود دارد.
این عضو مجمع بومیان در سازمان ملل برای توضیح بیشتر در این زمینه مثال دیگری آورد و اظهار داشت: وقتی کشور آذربایجان «تار» را به نام خود در یونسکو ثبت کرد، سوءتفاهمی پیش آمد، درحالیکه کنوانسیون ۲۰۰۳ اصلا بحث مالکیت عناصر را ندارد. هر کشوری که اثبات کند تار در آن کشور ایجاد می شود برای ثبت آن هیچ محدودیتی ندارد، مثل نان لواش که نخست توسط ارمنستان ثبت جهانی شد، اما بعد ایران و کشورهای دیگر به پرونده‌ی آن اضافه شدند. البته در رابطه با میراث ملموس و حتی مکتوب، این مالکیت طلبی وجود دارد، اما در رابطه با ثبت شخصیت ها هیچ شخصیتی به نام کشوری ثبت نمی گردد، فقط برگزاری بزرگداشت ها و رویدادهای در رابطه با آن شخصیت هاست که ثبت می شود. اینطور نیست که «ابن سینا» را ازبکستان به نام خود ثبت کند. شخصیت ها قابل ثبت نیستند. هر کشوری بتواند ثابت کند آن عنصر زنده در کشورش جریان دارد می تواند آنرا ثبت کند، همانطور که آذربایجان «چوگان» را به نام خود ثبت نمود و ایران هم توانست آنرا به نام خود ثبت کند. ازاین رو مهم می باشد که بدانیم میراث ناملموس مرز نمی شناسند.
در ادامه این پرسش عنوان شد که باآنکه رویکرد یونسکو صلح است، اما چرا ایران نمی تواند بادگیرها را ثبت کند و چرا اینقدر با آن مخالفت می شود؟ و چرا درحالی که نام «خلیج فارس» بارها در پرونده لنج سازی آمده، ولی کشورهای اطراف همچنان از به زبان آوردن و استفاده از نام کامل خلیج فارس خودداری می کنند؟ که در پاسخ حاجی لاری اظهار داشت: بطور قطع بعنوان ایرانی وقتی بادگیر به نام کشور دیگری ثبت گردد، ناراحت می شوم، ولی در کنوانسیون ۲۰۰۳ رویکرد مالکیت طلبی وجود ندارد.
او افزود: مشکل اینست که ایران، فرهنگ و تمدن غنی چندهزارساله دارد و آنقدر عناصر ناملموس آن زیاد است که با یک سهمیه در سال نمی توان پاسخگو بود، ازاین رو باید عناصری را که مقرر است ثبت جهانی شود اولویت بندی کرد و بهتر است در اولویت بندی، حساسیت های افکار عمومی و اقدام کشورها برای ثبت عناصر خود، درنظر گرفته شود.
آتوسا مومنی ـ رئیس مرکز میراث ناملموس تهران ـ که مدیریت این کارگاه را به عهده داشت، هم در این زمینه اظهار داشت: «بادگیر» یک مرتبه قبلا در پرونده شهر جهانی یزد ثبت جهانی شده است، همانطور که در لایه لایه پرونده دانش لنج سازی، نام «خلیج فارس» ثبت شده است. با وجود این، بطور قطع بحث اولویت ها مطرح است، از همین رو طرحی برای اولویت بندی ثبت جهانی میراث ناملموس در حال تدوین است.
پرفسور رستم مظفرف ـ عضو شورای حکام مرکز میراث ناملموس تهران و نماینده قزاقستان ـ در این زمینه اشاره کرد: یونسکو، کنوانسیون ۲۰۰۳ را برای رقابت تشکیل نداده است، چون فرهنگ، میراث مشترک بشریت است. ما باید به خودمان افتخار نماییم که میراث مشترک داریم و باید حمایت نماییم و هیچ تفاوتی وجود ندارد که کشورتان در لیست وجود داشته باشد. مهم ثبت شدن آن میراث است، که فقط تضمین و گارانتی می دهد آن عنصر توسط دولت آن کشور، حفاظت می شود.
عضو شورای حکام مرکز میراث ناملموس همینطور اظهار داشت: در امتداد این مسأله، یونسکو از سال قبل روالی را بدین سان به وجود آورده است که اگر کشوری می خواهد پرونده ای ثبت کند، نخست باید عنوان آنرا به اشتراک بگذارد و کشورهای دیگر را به مشارکت دعوت کند تا فایل چندملیتی ایجاد شود.
نایرا کیلیچیان ـ نماینده دولت ارمنستان در شورای حکام مرکز ـ و ساجیدا حیدر وندال ـ عضو متخصص شورای حکام مرکز میراث ناملموس و نماینده پاکستان ـ هم از دیگر کارشناسان حاضر در این کارگاه بودند، که در رابطه با تجربه کشورهای خود در رابطه با حفظ و گسترش میراث ناملموس و به مشارکت گرفتن جوامع محلی، توضیحاتی دادند.
منبع: كونفه
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب